Wrzesień to czas wspominania wydarzeń związanych z atakiem Niemiec na Polskę i początkiem II wojny światowej. Nasz dzisiejszy temat to Warszawa 1939. Opowiadamy o próbach obrony stolicy, początkach i początkach okupacyjnego terroru.
Warszawa 1939 – chaos niekontrolowany
1 września 1939 roku nikt nie spodziewał się, że ta data przejdzie do historii. To właśnie tego dnia samoloty niemieckie zaczęły bombardowanie Warszawy. Dowództwo nad obroną stolicy przejęli gen. Walerian Czuma i gen. Juliusz Rómmla. Po 7 dniach od początku nalotów zaczęto wywozić amunicję, sprzęt i personel ze szpitali wojskowych, co jeszcze bardziej osłabiło pozycję Warszawy. Chaosowi, który postępował, stawił czoła Stefan Starzyński. Powołał on Straż Obywatelską i Robotniczą Brygadę Obrony Warszawy.
Zniszczenia Warszawy 1939
Ataki postępowały, 9 września rozpoczęto szturm na Ochotę i Rakowiec. Dzięki szybkiej i silniej odpowiedzi polskiej armii, Niemcy wycofali się na obrzeża Warszawy. Po 5 dniach niemieckie wojska, szukając innego sposobu na przełamanie obrony miasta, okrążyły stolicę i rozpoczęły ostrzał artyleryjski. Zamek Królewski spłonął 17 września, a Powiśle, Stare Miasto i dzielnice północne zostały zbombardowane 20 września. Następnie mieszkańcom odcięto wodę, dostawy prądu, przestała działać kanalizacja, a o prasie i radiu można było zapomnieć. 25 września rozpoczął się tzw. nalot dywanowy czyli zmasowany atak, podczas którego bombowce lecą bardzo blisko siebie, tworząc rodzaj powietrznego dywanu przesłaniającego niebo. Generał Tadeusz Kutrzeba podpisał oficjalną kapitulację Warszawy 28 września, a wojska niemieckie wkroczyły do miasta 1 października.
Okupacja niestolicy – Warszawa 1939
Warszawa po wkroczeniu wojsk niemieckich, straciła swój status i została włączona w skład Generalnego Gubernatorstwa. Okupację niemiecką charakteryzował terror i wprowadzenie zasady odpowiedzialności zbiorowej. Prześladowania dotyczyły m.in. polskich elit, społeczności żydowskiej i osób związanych z Podziemiem. ,,Zatrzymanych” zamykano w aresztach i więzieniach np. na Pawiaku, wywożono do niemieckich obozów koncentracyjnych lub od razu dokonywano egzekucji. Mordowano w miejscach trudno dostępnych, np. w Lesie Sękocińskim, w Lesie Kabackim, na Wólce Węglowej i w Palmirach.
Warszawiacy nigdy się nie poddają!
Niemcy stworzyli w dawnej stolicy wiele obozów, w których nie tylko zmuszano do pracy ponad siły, ale również mordowano ludzi. Pomimo terroru, wielu wprowadzonych ograniczeń i ogólnie panującego strachu, Warszawa nie dała za wygraną. Przekształcono ją ze stolicy Polski w stolicę Polskiego Państwa Podziemnego. Tu znajdowała się Komenda Główna Armii Krajowej. Organizowano masowe akcje zbrojne i sabotaże. Ratowano warszawskie zabytki i prowadzono tajną działalność kulturalno-oświatową.
Jaką przyszłość planowali Niemcy dla Warszawy?
Według planu Pabasta Hitler chciał zburzyć większość budynków w Warszawie z 1939 i utworzyć ,,Die neue Deutsche Stadt Warschau” – ,,Nowe niemieckie miasto Warszawa”. Aby zmienić dotychczasowy wygląd Warszawy wdrożono dwuetapowy projekt, najpierw rozbiórki polskiego miasta i utworzenia w tym miejscu niemieckiego. ,,Nowe miasto” miało być małym miasteczkiem, w którym mieszkałaby tylko niemiecka elita.